Per 1 januari 2018 zal de Wet Beperking Wettelijke gemeenschap van goederen in werking treden. Wat gaat er veranderen en voor wie?
Huidige gemeenschap
Als mensen nu trouwen, zonder vooraf huwelijkse voorwaarden te maken, dan worden al hun bezittingen en schulden opgeslokt door de huwelijksgemeenschap. Schuldeisers van beide partijen kunnen zich op alle goederen van de gemeenschap verhalen. Alleen goederen die verkregen zijn uit erfenis of schenking waarbij de erflater of schenker bepaald heeft dat ze buiten de gemeenschap vallen die blijven privé en worden niet opgeslokt door de gemeenschap. Men noemt dit een uitsluitingsclausule.
Om familiekapitaal veilig te stellen of schuldeisers buiten de deur te houden maken veel mensen voorafgaand aan het huwelijk huwelijkse voorwaarden. Daarin spreken ze vaak af dat alles wat ze aanbrengen bij het aangaan van het huwelijk apart blijft maar alles wat ze samen opbouwen verrekend wordt middels een verrekenbeding. Ook bepalen ouders die een testament maken of een schenking doen in de praktijk vrijwel altijd dat hun erfenis of schenking alleen ten goede komt aan hun eigen kind en niet in de gemeenschap valt. Die praktijk is neergelegd in de nieuwe wet en zal per 1 januari 2018 in werking treden.
Hoe gaat het straks?
Als mensen trouwen, zonder eerst huwelijkse voorwaarden te maken, dan trouwen ze in beperkte gemeenschap van goederen. Er zijn dan 3 vermogens:
- Het privévermogen van de vrouw: hierin zit alles wat ze aanbrengt bij het aangaan van het huwelijk (haar vermogen en haar schulden) én alles wat ze in de toekomst zal verkrijgen uit erfenis en schenking;
- Het privévermogen van de man: hierin zit alles wat hij aanbrengt bij het aangaan van het huwelijk (zijn vermogen en zijn schulden) én alles wat hij in de toekomst zal verkrijgen uit erfenis en schenking;
- De gemeenschap van goederen: hierin valt al het overige vermogen. Alles wat ze tijdens het huwelijk hebben verdiend en gespaard, aangekocht en geleend. In de gemeenschap valt ook hetgeen mensen voor het huwelijk al samen bezaten (bezittingen en schulden) en de schulden die samenhangen met deze bezittingen.
De woning
Het wordt vooral goed opletten bij de eigen woning. Als twee mensen al voor het huwelijk een woning en hypotheek hebben waartoe zij allebei voor de helft gerechtigd zijn dan is er niets aan de hand. De woning en de hypotheek vallen in de gemeenschap en ieder blijft van de helft gerechtigd. Stel: een man en vrouw hebben als samenwoners samen een woning gekocht van € 200.000. De vrouw had goed gespaard en kon uit eigen middelen € 40.000 in de woning stoppen. Voor de rest van de aankoopsom wordt een hypothecaire lening aangegaan op beider naam. Omdat de vrouw meer in de woning heeft geinvesteerd wordt zij voor 60 % eigenaar van de woning en de man voor 40 %. Na 1 januari 2018 gaan ze trouwen in beperkte gemeenschap van goederen. Hierdoor vallen de gezamenlijke woning en de daarmee samenhangende schulden in de gemeenschap. Partijen zijn nu dus ieder gerechtigd tot de helft van de woning maar ook tot de helft van de hypotheek. Als ze 10 jaar later gaan scheiden is de woning € 250.000 waard. De overwaarde zal dan gedeeld moeten worden in de verhouding 50/50 en niet, zoals partijen bij aankoop hadden geregeld, in de verhouding 40/60. Om dit te voorkomen zullen er huwelijkse voorwaarden gemaakt moeten worden.
Wie schrijft die blijft
Het wordt dus heel belangrijk om goed te administreren welke bezittingen en schulden je hebt op het moment van trouwen. En ook wat je daarna nog aan schenkingen en erfenissen ontvangt. Als je privévermogen gebruikt voor de aankoop of verbouwing van een gezamenlijk huis moet dat goed vastgelegd worden. Anders weet aan het einde van het huwelijk niemand meer wat van wie was. Wanneer je bij scheiding niet kunt bewijzen dat het van jou is dan is het gemeenschappelijk en moet er gedeeld worden.
Als ouders willen dat een erfenis of schenking straks mede toekomt aan de schoonzoon of -schoondochter dan moeten ze een zogenaamde insluitingsclausule maken. Dat zal niet vaak gebeuren. Als het stel bij elkaar blijft profiteren ze toch samen van het geld en als ze uit elkaar gaan vinden de meeste ouders het prettig dat het geld in de familie blijft.
Varhaal van schulden
Ook voor schuldeisers verandert er straks iets. Stel: een man heeft bij aangaan van het huwelijk een schuld bij de bank van € 25.000. Deze schuld valt straks niet meer in de gemeenschap en blijft dus privé. De man en vrouw trouwen en werken hard. Ze sparen goed en kopen daarvan een mooie auto van eveneens € 25.000. De bank is het wachten zat en wil de schuld op de man verhalen. Nu de man getrouwd is kan de bank zich verhalen op de privégoederen van de man én op de helft van de goederen van de gemeenschap. De bankdirecteur heeft de man langs zien rijden in die mooie auto en wil de schuld erop verhalen. De bank kan zich, na invoering van de nieuwe wet, niet langer op de hele auto verhalen maar slechts op de helft. De vrouw mag er ook voor kiezen de bank € 12.500 te betalen en de auto over te nemen. De auto verschuift dan van de gemeenschap naar het privé-vermogen van de vrouw.
Vergoeding uit onderneming
Als een van beiden voor het huwelijk al een onderneming heeft en gaat trouwen in gemeenschap van goederen dan blijft de onderneming dus privé. De inkomsten uit de onderneming zijn dan in principe ook privé. Dit strookt echter niet met de gedachte dat wat tijdens het huwelijk verdiend wordt gezamenlijk is en in de gemeenschap vloeit. Om die reden dient de onderneming een vergoeding aan de gemeenschap te betalen voor het werk dat de ondernemer in de onderneming heeft verricht. Zo profiteert de andere echtgenoot, als er een scheiding komt, toch een beetje mee van de verrichte werkzaamheden in de onderneming.
Voor wie geldt de nieuwe wet?
De nieuwe wet gaat gelden voor mensen die vanaf 1 januari 2018 trouwen in zonder eerst huwelijkse voorwaarden te maken. Voor mensen die vóór 1 januari 2018 al in gemeenschap van goederen getrouwd zijn blijft de oude wet gelden.