Bij echtscheidingen zien de meeste mensen het nut van mediation wel. Ruzie maken en procederen wordt hier door vrijwel iedereen als ongewenst gezien, zeker als er kinderen zijn. In arbeidszaken kom ik nog veel advocaten tegen die er het nut niet van inzien. Een regeling treffen kunnen ze zelf ook wel, zeggen ze dan. Ze onderschatten de mentale last van een conflict (ook voor de werkgever) en de hang van vrijwel iedereen naar erkenning en waardering.
Menselijke behoeften
In de psychologie worden allerlei opsommingen gegeven van basisbehoeften van de mens. Na de fysieke behoeften volgt al snel het volgende rijtje:
- Veiligheid
- Zekerheid
- Waardering
- Begrip
- Erkenning
- Respect
- Vertrouwen
In een arbeidsconflict neemt het wederzijds vertrouwen snel af. Mensen voelen zich onzeker en gaan advies inwinnen bij een advocaat of andere rechtshulpverlener. Die adviseert hoe te handelen om er arbeidsrechtelijk zo sterk mogelijk voor te staan en er materieel zo goed mogelijk uit te komen. Dat is zijn werk. Alle acties van de andere partij worden wantrouwig bekeken. De hierboven genoemde basisbehoeften schreeuwen erom om vervuld te worden maar worden door de andere partij niet gezien of gehoord. En dat moet gecompenseerd worden: door gelijk te krijgen van de rechter of door een hoge geldelijke vergoeding.
Mediation
Binnen de verplichte vertrouwelijkheid kunnen mensen vrij spreken omdat alles wat ze zeggen nooit tegen hen gebruikt mag worden. Ook niet als ze later alsnog tegenover elkaar bij de rechter staan. Pas als je stopt met strategisch denken en eerlijk vertelt wat je vindt en waar dat vandaan komt dan gaat de ander je begrijpen. Als er ook ruimte is om het goede te benoemen is het weer mogelijk om naar elkaar te luisteren. En zo te kijken of er nog voldoende basis is om samen verder te gaan. Als dat zo is dan worden er afspraken gemaakt over de manier waarop de samenwerking wordt ingevuld. En die gaan vaak over communicatie. Als het niet meer mogelijk is samen door te gaan worden de andere oplossingsrichtingen (intern ander werk, afscheid nemen) verkend. Heel vaak leidt dit tot goede afspraken waar beiden mee verder kunnen. En als dat nu eens een enkele keer niet het geval is, dan heb je het in elk geval geprobeerd. En dat is toevallig arbeidsrechtelijk weer heel handig.
Voordelen arbeidsmediation
Het inzetten van een arbeidsmediator:
- Bevordert de snelheid waarmee het conflict wordt opgelost
- Geeft een betere en effectievere uitkomst die zinvol is voor partijen
- Bevordert het gevoel van veiligheid op de werkvloer
- Reduceert de kosten van het totale proces